Παρασκευή 4 Ιουλίου 2014

Βασικές σκέψεις περί της αντισυνταγματικότητας της αξιολόγησης

Με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Γ΄ του ν. 4250/2014 (Α΄ 74) τροποποιήθηκαν οι διατάξεις του Π.Δ. 318/1992 «Αξιολόγηση των ουσιαστικών προσόντων του προσωπικού των δημοσίων υπηρεσιών - πλην των εκπαιδευτικών λειτουργών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης - και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου».
Συγκεκριμένα με το άρθρο 20 (Ανώτατα ποσοστά ανά κλίμακα βαθμολόγησης) αντικαταστάθηκε το άρθρο 7 του π.δ. 318/1992 ως εξής: «Αρθρο 7 Ανώτατα ποσοστά ανά κλίμακα βαθμολόγησης 1. Τα ανώτατα ποσοστά υπαλλήλων που είναι δυνατόν να βαθμολογούνται με την κλίμακα βαθμών του άρθρου 8 καθορίζονται ως εξής: α. Με τους βαθμούς 9 έως 10 βαθμολογείται ποσοστό έως και 25 % των υπαλλήλων. β. Με τους βαθμούς 7 έως 8 βαθμολογείται ποσοστό έως και 60% των υπαλλήλων. γ. Με τους βαθμούς 1 έως 6 βαθμολογείται ποσοστό 15% των υπαλλήλων».
Προϋπόθεση νόμιμης εφαρμογής κάθε θεσμικού πλαισίου, αλλά και κριτήριο θεσμοθέτησης κάθε νέου, στο χώρο της Δημόσιας Διοίκησης, εν γένει αλλά και ειδικά όσον αφορά στην υπηρεσιακή κατάσταση των δημοσίων υπαλλήλων, αποτελεί η τήρηση των σχετικών συνταγματικών διατάξεων και αρχών, που προσδιορίζουν ακριβώς τα άκρα όρια της νομοθετικής πρωτοβουλίας.
Ειδικότερα η συνταγματική αρχή της ισότητας, όπως έχει ερμηνευθεί παγίως από την ελληνική νομολογία, επιβάλλει μεταξύ άλλων, την κατά το λόγο εκάστου υπαλλήλου αξιοκρατική υπηρεσιακή του εξέλιξη (αξιοκρατία στη σταδιοδρομία, βλ. ενδεικτικά ΑΕΔ 30/1985, ΣτΕ 2786/1984, 3722/2000, 2717/2003, ΔΕΑ 480/1990).
Εξάλλου η ίση πρόσβαση στις δημόσιες θέσεις (ευθύνης) πηγάζει από την αρχή της σταδιοδρομίας εκάστου κατά το λόγο της προσωπικής του αξίας που συνάγεται ερμηνευτικά από τις διατάξεις των άρθρων 4 παρ. 1 και 5 παρ. 1 του Συντάγματος.
Σε κάθε περίπτωση, τόσο η νομολογία όσο και η θεωρία αναγνωρίζουν παγίως αυξημένη συνταγματική ισχύ στην αρχή της αξιοκρατίας υπό την ειδικότερη έκφανση του δικαιώματος σταδιοδρομίας του υπαλλήλου με βάση κριτήρια αντικειμενικά, πρόσφορα και συναπτόμενα προς την ικανότητα του.
Αναγνωρίζεται, δηλαδή, ένα συνταγματικά κατοχυρωμένο ατομικό δικαίωμα και σκοπός είναι η εξυπηρέτηση όχι μόνο του ατομικού συμφέροντος του υπαλλήλου αλλά και η προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος υπό την έννοια της επιλογής των αξιότερων για τη στελέχωση των δημοσίων υπηρεσιών.
Τέλος, η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου ρητώς αναγνωρισμένη από το Ελληνικό Σύνταγμα επιβάλλει την πραγμάτωση της αξιοκρατίας καθώς δεν προστατεύει απλώς τυπικά το δικαίωμα στην ισότιμη μεταχείριση, αλλά επιβάλλει δεσμευτικά και τη δημιουργία συνθηκών που θα προάγουν την ισότητα ευκαιριών για κάθε έλληνα πολίτη.
Ως ήδη επισημάνθηκε από την Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής: «Bασικές αρχές κάθε συστήματος αξιολόγησης είναι η αντικειμενική και αμερόληπτη στάθμιση βάσει σαφώς προσδιοριζόμενων κριτηρίων της επαγγελματικής ικανότητας και καταλληλότητας των υπαλλήλων σε σχέση ?ε το αντικείμενο της εργασίας τους και τα καθήκοντά τους, αλλά και της απορρέουσας από το Σύνταγμα (άρθρο 5) αρχής της αξιοκρατίας (.) η δε βαθμολόγηση των δη?οσίων υπαλλήλων πρέπει να γίνεται πάντοτε ?ετά από αντικειμενική και ουσιαστική αξιολόγηση και κρίση τους από τα αρμόδια όργανα (ΣτΕ 1667-9/2002, βλ. και ΣτΕ 1670/2002 ΔιοικΕφΑθ 788/2011, ΔιοικΕφΑθ 88/2010. Βλ., επίσης, άρθρο 81 παρ. 1 του ν. 3528/2007 «Κύρωση του Κώδικα Κατάστασης Δη?οσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. (.)».
Συνεπώς, από την συνδυαστική ερμηνεία των ως άνω συνταγματικών διατάξεων και αρχών, δεν καταλείπεται αμφιβολία, ότι, κατ' ορθή κρίση, η ανωτέρω ρύθμιση νόμου είναι πρόδηλα αντισυνταγματική ως εισάγουσα απρόσφορα και εν τέλει αναξιοκρατικά κριτήρια και ειδικότερα διότι δεν διασφαλίζεται ότι μπορούν να βαθμολογούνται με τον αυτό βαθμό όλοι οι κατά τον αξιολογητή δυνάμενοι να βαθμολογηθούν με αυτόν, και μάλιστα χωρίς να τίθενται γνήσια αντικειμενικά κριτήρια βάσει των οποίων ο αξιολογητής θα αποκλείσει ορισμένους ισάξιους υπαλλήλους ή θα επιλέξει άλλους (πρβλ. πρακτικό επεξεργασίας οικείου ΠΔ από το ΣτΕ).
Κατά κάθε βλαπτικής πράξης στα πλαίσια μιας σύνθετης διοικητικής ενέργειας ως η διαδικασία της αξιολόγησης προβλέπεται η δυνατότητα άσκησης αίτησης ακύρωσης ενώπιον του αρμοδίου κατά τόπον Διοικητικού Εφετείου (Ακυρωτικός Σχηματισμός) εντός 60νθήμερης προθεσμίας, όπως π.χ. ιδίως κατά της εκάστοτε απόφασης επιμερισμού ποσοστών αξιολόγησης ανά κλίμακα βαθμολόγησης.

Αθήνα, 01/07/2014
Η Λ Ι Α Σ Δ. Κ Ο Λ Λ Υ Ρ Η Σ
Δ Ι Κ Η Γ Ο Ρ Ο Σ (ΑΜ/ΔΣΑ 25296)
Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου
Πανεπιστημίου Χαϊδελβέργης Γερμανίας
LL.M., MΔΕ Διοικητικού Δικαίου
ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ 32 - ΑΘΗΝΑ
Τηλ.: 210.3608504, 210.3643637, 6944.691416
Fax: 210.3608509 - Email: kolliris@hotmail.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου